/əˈkrɪlɪk ˈfaɪbə/ (noun, textile) sợi acrylic, là sợi tổng hợp được làm từ một loại polymer (polyacrylonitrile) với trọng lượng phân tử trung bình là khoảng 100.000 , với khoảng 1900 đơn vị monomer. Được gọi là acrylic tại Mỹ, các polymer phải có ít nhất 85% acrylonitrile monomer. Comonomers điển hình là vinyl acetate hay methyl acrylate . DuPont tạo ra các sợi acrylic đầu tiên vào năm 1941 và đăng ký nhãn hiệu với tên Orlon.
Acrylic cũng được gọi là vải acrilan. Như nó giống như lụa và còn được gọi là tơ nhân tạo. Sợi acrylic được phát triển đầu tiên vào giữa những năm 1940 nhưng đã không được sản xuất với số lượng lớn cho đến những năm 1950. Bền chắc và ấm áp, xơ acrylic thường được sử dụng cho áo len, áo khoác và làm miếng lót trong giày, trong găng tay, cũng như trong các loại vải trang trí nội thất, thảm trải sàn. Acrylic được sản xuất là một sợi đơn, sau đó cắt thành các đoạn ngắn chủ yếu tương tự như lông len, đem xe thành sợi. Modacrylic là một sợi acrylic được biến tính.
Sản xuất
Polymer được hình thành qua quá trình trùng hợp gốc tự do trong dung dịch nước. Các chất xơ được sản xuất bằng cách hòa tan polymer trong dung môi như N,N-dimetylformamide hoặc dung dịch nước sodium thiocyanate , được đo thông qua một thiết bị ép xơ/sợi có nhiều lỗ và làm đông/ kết tụ các sợi trong dung dịch nước của cùng một dung môi (xe sợi ướt) hoặc làm bay hơi dung môi trong một dòng khí trơ nóng (xe sợi khô). Rửa, kéo sợi, xáy khô và ép thành nếp hoàn tất công đoạn kéo sợi. Sợi acrylic được sản xuất trong khoảng deniers, từ 0,9-15, là sợi dạng ngắn hay là sợi đơn kéo dài từ 500.000 đến 1 triệu. Sợi acrylic được dùng làm áo len, mũ, sợi đan móc, vớ, thảm, mái hiên, bọc thuyền và nệm ghế. Chất xơ cũng được sử dụng là “PAN, polyacrylonitrile” tiền thân của sợi carbon . Việc sản xuất sợi acrylic tập trung ở vùng Viễn Đông, Thổ Nhĩ Kỳ, Ấn Độ, Mexico, và Nam Mỹ, cho dù một số nhà sản xuất Âu Châu vẫn tiếp tục hoạt động, bao gồm Dralon, Montefibre , và Fisipe. Các nhà sản xuất Hoa Kỳ đã ngừng sản xuất, mặc dù xơ acrylic ở dạng ngắn và dạng kéo dài vẫn được xe thành sợi ở Mỹ. Thương hiệu cũ của sợi acrylic tại Mỹ là Acrilan (Monsanto), Creslan (American Cyanamid), và Orlon (DuPont) . Các thương hiệu khác vẫn còn đang được sử dụng bao gồm Dralon (Dralon GmbH).
Ứng dụng trong dệt may
Sợi /vải acrylic có trọng lượng nhẹ , mềm mại và ấm áp, tạo cảm giác giống như len. Acrylic cũng có thể làm giống các loại sợi khác, chẳng hạn như sợi bông, nếu được xe với các thiết bị dùng xơ ngắn. Một số acrylic được sản xuất ở dạng màu hoặc có tẩm sắc tố; các loại khác được ép “như tơ thô”, hay còn gọi là “tự nhiên”, “trắng thô”, hoặc “chưa nhuộm”. Sợi nhuộm màu có độ bền màu trong ánh sáng cao nhất. Sợi acrylic có tính đàn hồi cao so với các loại sợi thiên nhiên hoặc nhân tạo khác. Một số vải acrylic được sử dụng trong quần áo như một sự thay thế rẻ tiền cho cashmere, do sự tương tự của vật liệu. Một số loại vải acrylic có thể dễ bị xù lông và hình thành hạt xoắn kết trên bề mặt. Sợi và các loại vải khác thường được thiết kế để giảm thiệu sự hình thành hạt xoắn kết này. Acrylic hấp thụ màu tốt, có thể giặt và nói chung là không gây dị ứng.
Acrylic có khả năng chống sâu bướm, chịu được các loại dầu, hóa chất, và khả năng chống lại sự huỷ hoại khi tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Sợi acrylic là loại sợi cơ bản cho những người dan, móc. Sợi acrylic là loại sợi giá rẻ so với các loại sợi thiên nhiên tương tự, vì chúng thiếu một số đặc tính như sự mềm mại và khả năng tạo nỉ hoặc khả năng nhuộm với thuốc nhuộm acid. Các chất xơ cần nhiệt để định hình hàng may mặc thành phẩm, và nó thực ra không ấm áp như chất liệu len tự nhiên. Một số nhà dệt kim cũng phàn nàn rằng sợi acrylic tạo “tiếng rít” trong khi dệt. Mặt khác, vải acrylic có thể hữu ích đối với một số mặt hàng, như hàng may mặc cho trẻ sơ sinh, với yêu cầu giặt liên tục trong máy giặt và đạt độ bền màu tuyệt đối cao.
Acrylic có thể gây dị ứng da đối với những người có bệnh chàm (eczema).,